Jest jednym z ciekawszych miast w okolicach Radomia, a cennych zabytków na jego terenie nie brakuje. Szydłowiec to ciekawy kierunek wycieczki dla miłośników pięknych zamków i malowniczych rynków, sporo ciekawostek czeka tu również na tych, których interesuje historia polskich Żydów. Jakie obiekty do dziś przypominają o Żydach z Szydłowca?
Szydłowiec już w XVI wieku mógł się pochwalić mieszkańcami pochodzenia żydowskiego, jednak przez długi czas tworzyli oni nieliczną grupę. W XVIII i XIX wieku sytuacja ta zmieniła się, a Żydów na terenie miasta zaczęło przybywać w znacznym tempie. W efekcie w okresie międzywojennym Żydzi stanowili już ponad 75% mieszkańców miasta, a ich gmina mogła się pochwalić własną synagogą, chederem oraz mykwą. Na terenie miasta powstały też dwa cmentarze żydowskie, zakładano też żydowskie szkoły. Pomyślny rozwój gminy został przerwany przez wojnę, która dla wielu mieszkańców Szydłowca oznaczała kres życia. Wielu Żydów trafiało do obozu w Treblince. O tym, jak wiele strat przyniosła wojna, najlepiej świadczą statystyki. Wynika z nich, że z ponad 7 tysięcy Żydów mieszkających tu przed wojną, do rodzinnych domów po wojnie powróciło zaledwie 200 osób. Po dawnej gminie pozostało jednak kilka ciekawych pamiątek, którym w czasie wycieczki po tym mieście warto poświęcić odrobinę uwagi.
Szydłowiec i jego zabytki
Ciekawym zabytkiem z pierwszej połowy XVIII wieku jest dom modlitwy przy ulicy Garbarskiej. Była to prywatna bożnica, w której mogło się pomieścić około 100 osób. Ponieważ po wojnie synagoga ta pełniła różne funkcje, jej wnętrze całkowicie utraciło swój pierwotny charakter. Jedyną oryginalną pamiątką po dawnej synagodze jest ciekawa fasada, która przypomina o barkowej formie dawnej bożnicy. Druga pamiątka, która w Szydłowcu do dziś przypomina o Żydach, znajduje się przy ulicy Wschodniej. To cmentarz żydowski, który dawniej składał się ze starego i nowego cmentarza. Dziś po starym cmentarzu nie ma już śladu, jednak przetrwała jego młodsza, XIX-wieczna część. Dzięki pracom porządkowym, które przeprowadzono po wojnie, udało się godnie uczcić pamięć zmarłych oraz zdobyć wiele informacji na temat historii Żydów z Szydłowca. Sama nekropolia może się dziś pochwalić spora powierzchnią. Na blisko 3 ha zachowało się około 3 tysięcy nagrobków, przy czym najstarszy z nich pochodzi z lat 30-tych XIX stulecia. Na cmentarzu tym upamiętniono również tych Żydów z Szydłowca, którzy w czasie wojny zginęli w getcie lub w obozie zagłady.
